9. Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Sayfa 174, 175 (2014-2015 EKOYAY Yayınları)

9. Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Sayfa 174, 175 (2014-2015 EKOYAY Yayınları)
Dilin Canlandırma Gücü adlı makale ile ilgili soru ve etkinliklerin cevapları

1. Etkinlik: Sınıfa getirdiğiniz coşku ve heyecanı dile getiren, anlatmaya bağlı, göstermeye bağlı metinlerle haber yazısı, herhangi bir elektronik eşyanın kullanım kılavuzu, okulunuzun di­siplin yönetmeliği, el ilanları gibi değişik öğretici metinleri dil ve ifade biçimleri bakımından kar­şılaştırarak aşağıdaki soruları cevaplayınız:

a) Bu metinlerden hangileri bir nesneyi, bir kavramı, bir olayı anlatmak, açıklamak bildirmek ve okuyucuyu (alıcıyı) uyarmak, harekete geçirmek üzere kullanılmıştır?

b) Metinlerdeki dil; ifade edilmek istenen düşünceye, seçilen anlatım türüne ve hitap edilen okuyucuya, kullanılan iletişim aracına göre nasıl değişiklikler göstermiştir?

c) Metinlerde dilin hangi işlevi kullanılmıştır? Öğretici metinlerde dilin hangi işlevi hâkimdir?

ç) Hangi metinlerde ifade daha açık ve kesin, hangi metinlerde kapalı ve yoruma açıktır?

Bu soruları sınıfa getirdiğiniz metinlere göre cevaplandırınız.

1. “Dilin Canlandırma Gücü” adlı metinde yer alan terimleri, kavramları ve günlük hayatla il­gili gözlemleri aktaran ifadeleri belirleyiniz. Bu unsurlar yazarın ifade gücünü nasıl desteklemiş­tir? Açıklayınız.

Dilin Canlandırma Gücü adlı metinde yer alan terimler: harf, ses, roman, kelime, şartlı refleks, tuval, hikâye, edebiyat

Dilin Canlandırma Gücü adlı metinde yer alan kavramlar: hafıza, hayal, şefkat, büyülenmek, merhamet,  sevgi, hayat, varlık

Dilin Canlandırma Gücü adlı metinde yer alan günlük yaşamla ilgili kelimeler: kendinden geçmek, okumak, fırıncı çıraklığı, işitmek, göz önüne getirmek, ortadan kalkmak,

2. “Dilin Canlandırma Gücü” adlı metni, yazar hangi amaçla yazmış olabilir? Yazarın metni kaleme almadaki amacına, farklı bir anlatım biçimi kullanarak da ulaşıp ulaşamayacağını sözlü olarak ifade ediniz.

Okuyucuya bilgi vermek, yeni bir bakış açısı kazandırmak

3. Bilgi, inanç, düşünce farklılığı, kültürel çevre, psikolojik özellikler gibi unsurların yazarın bakış açısını oluşturduğundan hareketle “Dilin Canlandırma Gücü” adlı metinde yazarın bakış açısını yansıtan izleri belirleyiniz.

Metinde yazarın bakış açısını yansıtan cümleler:

Maksim Gorki’nin fırıncı çıraklığı yıllarında Tolstoy’a ait bir hikâyeyi okurken düşündüklerini anlatması,  dili kullanan sanatçıyı dürbünle dünyayı izleyen bir insana benzetmesi yazarın bakış açısını yansıtan anlatımlardır. Aynı konuyu işleyen her yazarın anlatımı,  verdiği örnekler farklılık gösterir. Bunlar yazarların bakış açılarını yansıtır.

4. Kitabınızın 1. ünitesinde yer alan “Dilin İnsan ve Toplum Hayatındaki Yeri ve Önemi” ko­nusundaki “Dil” başlıklı yazı ile “Dilin Canlandırma Gücü” adlı metni ana düşünce, bakış açısı, dil ve anlatım bakımından karşılaştırınız. Karşılaştırma sonuçlarını arkadaşlarınızla paylaşınız.

5. Öğretici metin türleri hakkında yaptığınız araştırma sonuçlarından hareketle “Dilin Can­landırma Gücü” adlı metnin türünü belirleyiniz. Metnin türünü belirlerken nelere dikkat ettiği­nizi sözlü olarak ifade ediniz.

Dilin Canlandırma Gücü adlı metin bir makaledir.

Metinde ciddi, ağırbaşlı bir dil kullanılmış. Açık yalın bir anlatım var. Yazar, düşüncelerini kanıtlamayı amaçlamış, okuyucuyu inandırma çabası var. Bunlar makalenin özellikleridir.

6. “Maksim Gorki, fırıncı çıraklığı yıllarında, Tolstoy'un bir hikâyesini okurken öylesine ken­dinden geçer ki acaba kâğıdın içinde büyülü bir şey mi var, diye havaya kaldırır bakar. Tabii be­yaz sahife üzerinde siyah harflerden başka bir şey görmez.”

Metinden alınan bu paragrafta anlatılanla anlatılmak istenen arasında ne gibi farklılıklar ol­duğunu sözlü olarak ifade ediniz.

Bu paragrafla anlatılan “Maksim Gorki’nin Tolstoy’a ait bir hikâyeyi okurken duyduğu hayranlık”; anlatılmak istenen “dilin gücü”nün ne kadar büyük olduğuyla ilgili bir mesaj iletmektir.

2. Etkinlik: Aşağıdaki tabloda dilin işlevini belirlemeye yönelik yargılar yer almaktadır. “Dilin Canlandırma Gücü” adlı metni, tabloda yer alan yargılar doğrultusunda değerlendiriniz. Ulaştı­ğınız sonuçları tablo üzerinde işaretleyiniz. Etkinlik sonunda “Dilin Canlandırma Gücü” adlı me­tinde dilin ve anlatımın açık, tutarlı, anlaşılır olup olmadığını değerlendiriniz.

	Evet	Hayır
Yazarın amacı düşüncelerini kanıtlamaktır.	X
Metne samimi bir üslup hâkimdir.		X
Yazar bir anlamda kendi kendisiyle diyalog içindedir.		X
Yazarın okuyucuyu kendine inandırma çabası vardır.	X
Metnin dili anlaşılmaz derecede ağırdır.		X
Metinde olağanüstü olaylara yer verilmiştir.		X
Yazarın verdiği bilgi ve örnekler tutarsızdır.		X

3. Etkinlik: “Dilin Canlandırma Gücü” adlı metinden hareketle aşağıdaki yönergeleri uygulayınız.

a) Metinde yer alan yapı birimlerini inceleyerek cümlelerin anlamca hangi ortak düşünceler etra­fında paragrafı oluşturduğunu belirleyiniz.

Dilin Canlandırma Gücü adlı metinde cümleler dilin ifade ve canlandırma gücü anlamları etrafında birleşmiştir.

b) Metni oluşturan paragrafları bir arada tutan ortak düşünceyi (ana düşünce) bulunuz.

Dil, doğru ve güzel kullanılırsa hayatı bütün canlılığıyla yansıtır.

c) Metnin ana düşüncesini ve ana düşünceyi destekleyen yardımcı düşünceleri, aşağıdaki tabloda boş bırakılan noktalı yerlere yazınız.

Yardımcı düşünceler aşağıda ç maddesinde verildi.

ç) Metni meydana getiren anlam ve yapı birliklerinin oluşturduğu metin planını inceleyiniz. Ana düşünce ve ana düşünceyi destekleyen yardımcı düşünceler arasındaki anlam ilgisini belirleyiniz.

1. paragraf: Maksim Gorki’nin okuduğu bir hikâyeye hayranlık duyması

2. paragraf: Dil ile her şey anlatılabilir.

3. paragraf: Okuduğumuz güzel bir romanla başkalarının hayatına gireriz.

4. paragraf: Dile bu gücü veren nedir? Pavlov’un deneyinde zil sesi etin hayalini uyandırır.

5. paragraf: Pavlov’un deneyinde etin hayal edilmesi gibi dilde de kelimelerle zihnimizde hayal ve düşünceler oluşur.

6. paragraf: Hayal dünyamızın zenginliği kullandığımız dilin imkanlarıyla orantılıdır.

7. paragraf: Herkesin bildiği kelimelerle metin oluşturan bir yazar, güzel eserler ortaya koyar.

8. paragraf: Herkes dili aynı ölçüde güzel ve verimli kullanamaz.

9. paragraf: Yazar, dili kullanırken, kelimeleri seçerken özen göstermelidir.

10. paragraf: Dili güzel etkili kullanan bir sanatçı, hayatı bütün canlılığı ve gerçekliğiyle yansıtabilir.

Ana düşünce: Dil, doğru ve güzel kullanılırsa hayatı bütün canlılığıyla yansıtır.

7. Metnin konusunun ve oluşumunun metindeki dil ve ifade biçimini nasıl etkilediğini sözlü ola­rak ifade ediniz.

Metnin konusu ve oluşumu açıklayıcı anlatım türünün kullanılmasını gerektirmiştir. Metinde ağırlıklı olarak gerçek anlamlı sözcüklere yer verilmiş. Örneklemeye yer verilmiş.

9. SINIF TÜRK EDEBİYATI EKOYAY CEVAPLARI DİĞER SAYFALAR