9. Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Sayfa 81 2014-2015 EKOYAY Yayınları

4.    Etkinlik: Yahya Kemal’in “Mehlika Sultan” şiirinde vermek istediği mesajlar, çağrışım yoluyla bazı kelime ve kelime gruplarına sembolik anlamlar yüklenerek okuyucuya verilmek istenmiştir. Aşağıdaki tabloda bu tür sembolik anlamlar içeren kelime ve kelime grupları verilmiştir. Şiiri tekrar gözden ge çirerek şairin bu ifadelerle neleri kastetmiş olabileceğini tablodaki boşluklara yazınız.
Mehlika Sultan    : İnsanın arzu ve istekleri
Yedi genç    : insanoğlu
Günlerce gidilen yol    : Dünya hayatı
Çıkrıksız kuyu    : ölüm
Rüya ve hayal âlemi    :Ahiret, öbür dünya
Gümüş yüzük    : insanın sahip olduğu maddi varlık


5.    Etkinlik: “Mehlika Sultan” şiirindeki ifadelerin gerçek anlamlarını ve çağrışım yoluyla oluşturulan mecazi anlamlarını belirleyiniz. Şiirdeki ifadeleri önce gerçek anlamlarıyla sonra şiirdeki ifadelerin mecazi anlamlarını dikkate alarak şiiri yorumlayınız. Her iki yorum arasındaki farklılıklardan hareketle şairin ifade biçiminin şiire nasıl bir anlam derinliği kazandırdığını açıklayınız.


11. Metin

ÇOBAN ÇEŞMESİ

Derinden derine ırmaklar ağlar,
Uzaktan uzağa çoban çeşmesi.
Ey suyun sesinden anlayan bağlar,
Ne söyler şu dağa çoban çeşmesi?

“Gönlünü Şirin'in aşkı sarınca
Yol almış hayatın ufuklarınca,
O hızla dağları Ferhat yarınca
Başlamış akmağa çoban çeşmesi...’

O zaman başından aşkındı derdi,
Mermeri oyardı, taşı delerdi.
Kaç yanık yolcuya soğuk su verdi,
Değdi kaç dudağa çoban çeşmesi!

Vefasız Aslı'ya yol gösteren bu,
Kerem'in sazına cevap veren bu,
Kuruyan gözlere yaş gönderen bu...
Sızmadı toprağa çoban çeşmesi.

Leyla gelin oldu, Mecnun mezarda,
Bir susuz yolcu yok şimdi dağlarda.
Ateşten kızaran bir gül arar da
Gezer bağdan bağa çoban çeşmesi.

Ne şair yaş döker ne âşık ağlar,
Tarihe karıştı eski sevdalar.
Beyhude seslenir, beyhude çağlar
Bir sola, bir sağa çoban çeşmesi...

Faruk Nafiz ÇAMLIBEL

33.    “Çoban Çeşmesi” adlı şiirden yola çıkarak şairin zihniyeti hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Şair bu şiirinde hece ölçüsünü, dörtlük nazım birimini kullanmış, halk hikayelerini şiirine yansıtmış. Bunlardan hareketle şairin Anadolu'ya, Anadolu insanına, kültürüne önem verdiğini, halk edebiyatından etkilendiğini söyleyebiliriz.

34.    “Çoban Çeşmesi” şiirini düz cümlelerle ifade etmeye çalışınız. Aynı anlamı içermesine rağmen anlatımda meydana gelen değişikliğin sebebi nedir? Açıklayınız.
Şiiri düz yazı gibi okuduğumuzda şiir ritim bakımından etkisini kaybeder.

35.    “Çoban Çeşmesi” şiirinde sürekli tekrarlanan seslerin altını çiziniz. Bu seslerin şiire nasıl bir katkısı vardır?
Şiirde en çok "çoban çeşmesi" sözü tekrar edilmektedir. Şiire ritmik bir özellik katıyor, ahenk sağlıyor.

36.    Şiirden hareketle şairin hayata bakışını, şiir-şair ilişkisi bağlamında değerlendiriniz.

Şair, Anadolu'nun çeşitli yerlerinde bulunmuş, Anadolu insanını tanımış, Anadolu kültürünü araştırmıştır. Onun şiirlerinde Anadolu insanının duyarlılığını, hayata bakışını görebiliriz.

37.    “Çoban Çeşmesi” şiiri bir topluluk karşısında okusaydınız şiiri ezbere mi yoksa kâğıda bakarak mı okumanın daha etkili olacağını sözlü olarak ifade ediniz.

9. sınıf Türk edebiyatı Ekoyay cevapları diğer sayfalar