9. sınıf Türk edebiyatı ders kitabı cevapları Ekoyay Yayınları Sayfa 91-92-93-94-95

9. sınıf Türk edebiyatı ders kitabı cevapları Ekoyay Yayınları Sayfa 91-92-93-94-95

ANLAMA-YORUMLAMA
1. "Kocakarı ile Ömer" adlı metinde anlamın zaman zaman bir dizede bitmediğini, birkaç dizede tamamlandığını görüyoruz. Buna örnekler bulunuz. Bu durumun sebeplerini açıklayınız.


Bu manzumenin yapısıyla ve şairin üslubuyla ilgili bir durumdur. Manzumeler hikaye niteliği taşıdığı için kolay bir şekilde düz yazıya çevrilebilir.

2. "Kocakarı ile Ömer" manzumesinde anlatılan hikâyenin yaşanmış ya da yaşanabilecek bir olay olup olamayacağını sebepleri ile birlikte sözlü olarak ifade ediniz.

Bu manzumede anlatılan olay yaşanmış bir olaydır. Şair, bu olaya şahitlik eden Ebu Abbas adlı sahabenin anlattıklarından yola çıkarak bu manzumeyi yazmıştır.

3. "Kocakarı ile Ömer" metnini "Ayrılığın Ardından Duyulan" şiiri ile yapı, ritim ahenk, dil, anlam ve gerçeklik bakımından karşılaştırarak iki metin arasındaki benzerlik ve farklılıkları maddeler hâlinde tahtaya yazınız.


4. Etkinlik:
 Mehmet Âkif Ersoy'un "Kocakarı ile Ömer" manzumesini, Hz. Ömer'in çadıra geldiği bölüme kadar kendi cümlelerinizle defterinize yazınız. Sizin anlatımınızla şairin anlatımı arasındaki belirgin farklılıklar nelerdir? Anlatımdaki bu farklılıkların sebeplerini açıklayınız.

DEĞERLENDİRME
A. Aşağıdaki soruyu sözlü olarak cevaplayınız.
• Bu bölümde incelediğiniz metinleri dikkate alarak manzume ile şiir arasındaki benzerliklerin neler olduğunu sözlü olarak ifade ediniz.

Manzume ve şiirde uyak ve redif kullanılır.
İki türde de ölçü kullanılır.
Şiirlerde olduğu gibi manzumelerde de nazım birimi (beyit, dörtlük, bent) yer alır.
Akıcı, ritmik bir anlatım görülür


B. Aşağıdaki cümlelerde yer alan bilgilerin doğru olup olmadığını belirleyerek uygun seçeneği işaretleyiniz.

• Manzumede anlatma ve gösterme; şiirde ise bireysellik, duygu ve çağrışım ön plandadır.
Doğru ( X  ) - Yanlış (  )
• Manzume ile şiir arasında ses, ritim, yapı, anlam ve gerçeklik yönlerinden fark yoktur.
Doğru (   ) - Yanlış ( X )
• Manzumeler bir olay örgüsü etrafında şekillenir. Doğru (  X ) - Yanlış (  )

C Aşağıdaki çoktan seçmeli soruyu cevaplayınız.

1. Kaman civarına bahar gelince
Yıkılır ovadan yörük çadırları,
Yücesinde pare pare duman tutmuş
Düldül Dağ'ın yaylasında mekân kurulur.
Hoş gelmişsin ilkbahar!
Nisan ayı içinde donanır dağlar.
Donanır yeşilinden, alından
Bu dizelerde aşağıdaki şiir türlerinden hangisine özgü nitelikler ağır basmaktadır?
A) Lirik    B) Pastoral     C) Epik D) Didaktik     E) Dramatik
2006 • ÖSS

CEVAP: B

2. ÜNİTE SONU DEĞERLENDİRMESİ
A. Aşağıdaki soruları sözlü olarak cevaplayınız.
• İnsanın var olduğu günden beri şiir de vardır. Sizce insanoğlunun şiire ihtiyaç duymasının sebepleri nelerdir?

• Okuduğunuz bir şiirde, o şiirin şairi ile ilgili hangi bilgiler ve özellikler bulunabilir?

Şairin sanat anlayışı, ilgi alanları, zevkleri, eğitim ve kültür düzeyi vb. özellikleri bulabiliriz.

"On yıl var ayrıyım Kınadağı'ndan
Baba ocağından yar kucağından
Bir çiçek dermeden sevgi bağından
Huduttan hududa atılmışım ben" 

"Gönlümü çekse de yârin hayali
Aşmaya kudretim yetmez cibali
Yolcuyum bir kuru yaprak misali
Rüzgârın önüne katılmışım ben" 

• Aşağıdaki soruları yukarıdaki şiire göre cevaplayınız.
a. Şiirin yazıldığı dönemdeki sosyal ve siyasal şartlarla ilgili ne söyleyebilirsiniz?
Savaşların olduğu, memleketinden ayrı düşen insanların uzun süre memleketine gidemediği

b. Şiirin ölçüsünü ve uyak düzenini belirleyiniz.
11'li hece ölçüsü, uyak düzeni aaab, cccb ....

c. Şiirde kendi anlamları dışında kullanılan kelimeler hangileridir?
ocak, kucak, bağ, çekmek, aşmak, kuru yaprak, katılmak

ç. Şiirdeki sese ve anlama dayalı edebî sanatları belirleyerek bunların şiirin ifade gücüne katkısını yorumlayınız.
Teşbih sanatı: Şair (yolcu) kendini rüzgarın önünde savrulan kuru yaprağa benzetmiştir.
Şair (yolcu): benzeyen
Kuru yaprak: kendisine benzetilen

d. Şiirde yapıyı oluşturan unsurlar nelerdir?
Nazım birimi: Dörtlük
Duraklar var.
Hece ölçüsü

e. Şiirin teması nedir?
GURBET

f. Şiirin sizde uyandırdığı duyguları anlatınız.

g. Yukarıdaki şiiri hangi şiir geleneğine dâhil edebilirsiniz? Niçin?
Hal şiiri geleneğine

h. Okuduğunuz şiirde şairin hayatıyla ilgili izleri belirleyiniz.
Şair, Anadolu'yu seven, Anadolu insanını, halk kültürünü yakından takip eden bir sanatçıdır. Han Duvarları adlı şiirden alınan bu dörtlüklerde de Anadolu insanının gurbet duygusunu anlatmıştır.

Bir seher vaktiydi indim bağlara
Öter şeyda bülbül gül yaralanır
Bakmaz mısın sinemdeki dağlara
Derdimi dökmeye dil yaralanır
Daimî

• Aşağıdaki yönergelere göre yukarıdaki dörtlüğü inceleyiniz.
a. Şiirin ölçüsünü bulunuz.
11'li hece ölçüsü
b. Şiirin nazım birimini ve nazım biçimini bulunuz.
Nazım birimi: Dörtlük
Nazım biçimi: Koşma

c. Şiirin uyak düzenini gösteriniz,
Uyak düzeni: abab

ç. Şiirdeki söz sanatlarını bulunuz.

Çılgın bülbül, gülün yaralanması: Teşhis (kişileştirme)
Teşhisin olduğu her yerde kapalı istiare vardır. Kapalı istiare
Tevriye sanatı: Dağ sözcüğü iki anlamda kullanılmış. (1. dağ, 2. yara)

B. Aşağıdaki cümlede boş bırakılan noktalı yeri uygun ifadeyle doldurunuz.
• Düşüncelerimizi ve hayallerimizi ifade etmek için kullandığımız kelimeler sınırlıdır. Şairler bu sınırlı sayıdaki kelimelerle düşüncelerini ve hayallerini ifade etmek zorundadırlar. İşte şair, ifade etmek istediği yeni durumları, kelimelere günlük anlamları dışında yeni anlamlar yüklemek yani kelimeleri.........imgeye.....dönüştürmek suretiyle şiirine aktarır.

C. Aşağıdaki cümlelerde yer alan bilgilerin doğru olup olmadığını belirleyerek uygun seçeneği işaretleyiniz.
• Anlam ve ses kaynaşmasından oluşan birimlerin bir düzene bağlı olarak birleşmesinden şiir meydana gelir. Doğru ( X ) - Yanlış ( )
• Şiirlerin temalar, yazıldıkları dönemlere göre değişmez. Doğru ( ) - Yanlış ( X )
• İmgeler, soyut düşünceleri somut hâle getirmek için kullanılır.        Doğru ( X ) - Yanlış ( )
• Şairin şiire yüklediği anlam ile okuyucunun şiirden sezdiği anlam aynıdır.
Doğru ( ) - Yanlış (X )
• Okuyucunun bir şiiri yorumlarken yararlandığı ipuçlarından biri de şiiri yazan şairin hayat hikâyesini bilmesidir. Doğru ( X ) - Yanlış ( )
• Şiirdeki anlam kişiden kişiye göre değişmez. Doğru ( ) - Yanlış ( X )
• Şiire özgü gerçeklikle yaşanan gerçeklik bire bir aynıdır. Doğru ( ) - Yanlış ( X )
• Manzumede yaşanmış ya da yaşanabilecek olaylar anlatılır. Doğru ( X ) - Yanlış ( )
• Bir şiir okuyucunun kültürüne, anlayışına, zevkine, içinde bulunduğu duruma ve psikolojik hâline göre yeni anlam değerleri kazanır. Doğru ( X ) - Yanlış ( )
• Koşma nazım biçiminde ağır ve süslü bir dil kullanılır. Doğru ( ) - Yanlış ( X  )

Ç. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.

1. Aşağıdaki dizelerin hangisinde uyak (kafiye) kullanılmamıştır?
A) Selam olsun karanfilin alına / Selam, tomurcuklu defne dalına
B) Bu bohça, duygunun coşkun selidir / İçimi coşturan bahar yelidir
C) O gün gelsin şöyle bir yarış olsun da gör / Dünyayı hele sen bir barış olsun da gör
D) Öpe öpe uyandırdım, şiir yaptım sözcükleri / Savaşta kalemime kurşun yaptım sözcükleri
E) Değirmen değirmen, beni de öğüt / Ben meyvesiz ağaç, yürüyen söğüt
2007 - ÖSS

CEVAP: D

2. Ne sabahtır bu mavilik, ne akşam!
Uyandırmayın beni, uyanamam.
Kaybolmuş sevdiklerimiz aşkına,
Allah aşkına, gök, deniz aşkına
Yağsın kar üstümüze buram buram...

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B) Redife yer verilmiştir.
C) Farklı uyak türleri kullanılmıştır.
D) Seslenmelerden yararlanılmıştır.
E) Yinelemelerden yararlanılmıştır.
2009-OSS

CEVAP: C

3. (I) Eleştirmenler, şiirlerinin kolay kolay anlaşılmayan, kapalı bir yapısı olduğunu söyler. (II) Oysa onun yaşam serüvenini bir ölçüde biliyorsanız o şiirler, sizin için hiç de kapalı bir nitelik taşımaz. (III) Onlarda toplumsal baskılar altında ezilen insanların sıkıntılarını, bilinçaltı dünyalarını bütün yönleriyle bulabilirsiniz. (IV) Bunları yansıtan imgeler, yoğun anlamlar içerir.(V) Bu durum, şiirlerini her okuyuşunuzda onların başka bir yanının ayrımına varmanızı sağlar.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinden "şiirlerinde, şairin yaşantısından izler bulunduğu" anlaşılmaktadır?
A) I B) II C) II D) IV E) V
2002 - ÖSS

CEVAP: B

4. Bağladım canımı zülfün teline
Sen beni bıraktın elin diline
Güldün Mahzunî'nin berbat hâline
Mervan'ın elinde paralansa da
Mahzun! Şerif

Bu dörtlükle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) 11'li hece ölçüsüyle yazılmıştır. B) Redif vardır.
C) Yarım uyak kullanılmıştır. D) Halk şiiri geleneğine göre yazılmıştır.
E) İlahi özelliği göstermektedir.

CEVAP: E

5. "Şiir dünyası, düşünce dünyasıyla o kadar bağdaşamaz ki gerçekten şair olanlar, her şeyden önce kelimeleri, günlük anlamlarından uzaklaştırmakla işe başlarlar. Okuyun büyük şairleri, hepsinin davranışı budur."
Parçadaki "kelimeleri günlük anlamlarından uzaklaştırmak" sözüyle ne anlatılmak isteniyor?
A) Kelime seçiminde aşırı titizlik gösterme
B) Kelimelere yeni anlamlar yükleme
C) Dili somutlaştırarak kullanma
D) Söyleyişe açıklık kazandırma
E) Kelimeleri, duygu ve düşünce yönünden dengeleme
1983 - ÖSS

CEVAP: B

6.  I. Biz de hafif olsaydık bir rüzgârdan
II. Yer alsaydık şu bulut kervanından
III. Güzele ve yeniye koşan
IV. Bu sonrasız gidişin yanında
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) 11'li hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B) Hepsinde redif kullanılmıştır.
C) Duraklarda belirli bir kurala uyulmamıştır
D) I ve II. dizelerde ulama vardır.
E) I ve III ile II ve IV. dizelerde çapraz uyak (kafiye) görülmektedir.
2007 - ÖSS

CEVAP: B (II nolu dizenin sonu "kervanında" şeklinde olması gerkiyor ki E şıkkı doğru olsun.)

7. Uyandım baktım ki sabah
Güneş vurmuş içime
Kuşlara yapraklara dönmüşüm
Pır pır eder durur, bahar rüzgârında
Bu dizeler Orhan Veli'nin şiirine özgü aşağıdaki niteliklerden hangisine örnek gösterilebilir?
A) Edebî sanatlara yer vermesine
B) Nükteli bir söyleyişi yeğlemesine
C) Doğa betimlemesine başvurmasına
D) Ölçü ve uyağa önem vermemesine
E) Toplumsal sorunlara değinmesine

1992 - ÖYS

CEVAP: D

8. Hayır, hayal ile yoktur benim alışverişim, 

İnan ki her ne demişsem, görüp de söylemişim 

Şudur cihanda benim en beğendiğim meslek 

Sözüm odun gibi olsun, hakikat olsun tek.

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Düz yazıya yaklaşan bir havası vardır.

B) Dilin alışılmış kalıpları yıkılmaya çalışılmıştır.

C) Somutlamaya başvurulmuştur.

D) Uyak ve yineleme, ahengi sağlayan öğelerdendir.

E) Gerçekçi sanat anlayışına bağlılığı yansıtır.

2009 - ÖSS

CEVAP: B

9. Gerin, bedenim, gerin; 

Doğan güne karşı. 

Duyur duyurabilirsen. 

Elinin, kolunun gücünü, 

Ele güne karşı.

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Serbest ölçüyle yazıldığı

B) Sıradan, günlük olaylara yer verildiği

C) Yalın bir anlatımının olduğu

D) İmgelere dayalı bir anlatım içerdiği

E) Konuşma dilinin söz değerleriyle oluşturulduğu 

2009 - ÖSS

CEVAP: D