11. Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları YILDIRIM Yay. 2013-21014 (Sayfa 141-145)

11. Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları YILDIRIM Yay. 2013-21014 (Sayfa 141-145)

Fecr-i Âti şiiri

1. “Şiirin doğduğu yer bilinçaltıdır.” sözünden ne anladığınızı sözlü olarak ifade ediniz.

Bu sözden anlaşılan, şiirde insanın duygu ve hayalleri önemli bir tutmaktadır. Dış dünyanın olduğu gibi değil, algılandığı şekilde yansıtılması, şiirde duygu, hayal ve çağrışımlara yer verilmesidir.

2. Şiirin anlam bakımından açık olması mı, kapalı ifadeler içermesi mi hoşunuza gider? Tartışı­nız ve elde ettiğiniz sonuçları tahtaya yazınız.

3. Şiirde, “ifadenin çağrışıma açık olmasından ne anladığınızı sözlü olarak ifade ediniz.
Şiirin farklı yorumlara açık olması, insanın bilinçaltını, yaşantılarını yansıtmasıdır. Çağrışımlara açık şiirde görünen anlamın dışında farklı anlamlar çıkabilir.

4. Aşağıdaki şiirlerden yola çıkarak şairin birey ve toplumla olan ilişkisi ile devrin siyasi, sosyal ve kültürel yapısı arasında bir ilişkinin kurulup kurulamayacağını tartışınız. Elde ettiğiniz sonuçları defterinize yazınız.

Verilen şiirler insanın iç dünyasındaki duygu ve çağrışımları dile getirmiştir. Şiirlerdeki temalar, insan ve toplum ilişkilerinden doğmuştur. Bu temaların çıkış noktası bireysel ve toplumsal duyarlılıktır. Verilen şiirlerin temalarına bakacak olursak

Hüzün şiiri - dostlık

Meçhul Asker şiiri - şehitlere saygı

Rubai şiiri -- ilahi aşk

2013 2014 11.sınıf Türk Edebiyatı YILDIRIM Cevapları Sayfa 142

1.    Fecriati Topluluğu Beyannamesi ile okuduğunuz Uzlette adlı şiirin dönemin siyasi, sosyal ve kültürel hareketleriyle ilişkisini belirleyip metnin oluşumuna imkân sağlayan zihniyeti tespit ediniz. Elde ettiğiniz sonuçları tahtaya yazınız.

testonline.blogcu.com

Uzlette şiiri  Fecr-i Ati şirinin özelliklerini yansıtmaktadır. Fecr-i Ati şiiri toplumsal temalar yoktur. Batıdaki sanat akımları Fecr-i Ati topluluğunu da etkilemiş bu topluluk şiirlerini sembolizm akımının tesirinde kalarak oluşturmuştur. Dönemin siyasal yapısından pek etkilendikleri söylenemez. Balkan savaşlarının  yaşandığı bir dönemde sosyal temalara pek eğilmemişler bireysel temalar işlemişlerdir.

2.    Uzlette şiirini yapı özellikleri bakımından inceleyiniz ve ulaştığınız sonuçları defterinize yazınız.

Uzlette şiirinin nazım şekli sonedir. İki dörtlük ve iki üçlükten meydana geliyor son kısım ise tek bir mısradan oluşuyor. Kafiye düzeni abab, cdcd, eff,ghh, ı şeklindedir.  Aruz ölçüsü kullanılmıştır.

3.    Uzlette şiirinin temasını belirleyerek temanın yapı, ahenk ve söyleyiştarzıyla ilişkisini tartışınız. Sonuçları defterinize yazınız.

testonline.blogcu.com

Şiirin teması: yalnızlık. Bu tema şiirde ahenk unsurları ile bütünleştirilerek verilmiş. Şiirde karma bir kafiye düzeni var. Bu şairin ruh halini yansıtıyor. 

1. Etkinlik

•  Sembolizm akımının özellikleri ile önemli temsilcileri hakkında yaptığınız araştırmayı hazırladığınız slaytlarla sınıfa sununuz.

SEMBOLİZM AKIMI, ÖZELLİKLERİ VE TEMSİLCİLERİ

•  Araştırma sonuçlarınızdan ve Uzlette şiirinde geçen Akşamın dûd-ılâci verdisi, Güllerin bûy-i mest ü şehvîsi, Esiyor akşamın ipek nefesi gibi ifadelerden yola çıkarak Uzlette şiirinin bütününde, sembolizmi düşündüren özelliklerin olup olmadığını belirleyiniz.

•  Elde ettiğiniz sonuçları defterinize yazınız.

Bu şiirde tabiat şairin algıladığı biçimde yansıtılmış. Kelimelerin ahengine önem verilmiş. İmgeler var. Bunlar, bu şiirin sembolizme yakın olduğunu gösteriyor.

SEMBOLİZM HAKKINDA BİLGİ

19.yüzyılın ikinci yarısında parnasizme tepki olarak ortaya çıkmış bir akımdır. Parnasyenler insan duygularına, izlenimlere önem vermiyorlardı Onlar için önemli olan gerçekti, düşüncelerdi. Sembolistler bu anlayışa karşı çıkmış, duygusallığa, insanın iç dünyasına yönelmişlerdir. Onlara göre somut varlıklar, dış dünya ile insanın duyuları arasında köprü kurmaya yarayan birer simgedir. Çünkü dış gerçek ancak insanın algılayış biçimiyle var olur. Yani insan onu nasıl algılıyorsa öyle değerlendirilir. Sembolistler, semboller aracılığıyla dış çevrenin insan üzerindeki etkilerini ve izlenimlerini anlatmışlardır.

Şiiri sessiz bir şarkı olarak tanımlamışlar ve müziği şiirin amacı durumuna getirmişlerdir. Onlara göre şiir düşüncelere değil duygulara seslenmelidir; çünkü şiir bir şey anlatmak için yazılmaz.

Şiirde anlam kapalı olmalıdır ve herkes kendince yorum getirebilmelidir. Sözcüğün anlam değerinden çok müzikal değeri önemlidir. Anlam kapanıklığı ve farklı çağrışımlar yaratabilme amacı, bol bol mecaz ve istiarelerin kullanılmasına yol açmış, dolayısıyla dil de ağırlaşmıştır.

Gerçeklerden kaçma, hayale sığınma, çirkinlikleri hayal yardımıyla güzelleştirme, bunlara bağlı olarak ortaya çıkan karamsarlık, sembolizmin en belirgin özelliklerindendir.

Durgun sular, ay ışığı, alacakaranlık, tan ağartısı, perdede gezinen gölgeler ve ölüm başlıca temalarıdır. Lirizm, bu anlayışın en önemli ögesi durumundadır.

Parnasyenlerin genellikle “sone” nazım biçimini kullanmalarına karşın, sembolistler daha çok serbest nazım biçimlerine yönelmişlerdir.

Başlıca temsilcileri:

            Baudelaire

            Rimbaud

            Mallarme

            Verlaine

            Puşkin

TÜRK EDEBİYATINDA SEMBOLİZM

Bu anlayışın ilk uygulayıcısı Cenap Şahabettin’dir. Ancak bu akımın en başarılı örneklerini veren şairimiz Ahmet Haşim’dir. Kimi yönleriyle Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Hamdi Tanpınar gibi şairler de bu akımın izlerini taşırlar.

“Şairin dili, düzyazı gibi anlaşılmak için değil, ama duyulmak üzere oluşmuş müzik ile söz arasında, sözden çok müziğe yakın, ortalama bir dildir”.

                                                                       Ahmet Haşim (Piyâle Önsözü)

Uzlette şiirinde sembolizmin özellikleri görülmektedir. Şiirde düşünceler direk verilmemiş semboller kullanılmıştır. Akşam, gül, sis, rüzgar, gece, yıldız gibi kavramlar şiirde birer semboldür. Şiirde duygular açıktan verilmemiştir.


2013 2014 11.sınıf Türk Edebiyatı YILDIRIM Cevapları Sayfa 143

testonline.blogcu.com

•  Sınıfta iki grup oluşturulur ve grup sözcüleri seçilir. Birinci grup Uzlette şiirini ahenk unsurları (kafiye, ritim, aliterasyon), ikinci grup ise şiir dilinin özellikleri (imgeler ile söz sanatları) bakımından inceleyip önceki derste görülen Edebiyatı cedîde şiirinin özellikleriyle karşılaştırır, grup sözcüleri de ulaşılan sonuçları tahtaya yazar.

Uzlette Şiirinin ahenk unsurları:

Ölçü: aruz ölçüsü.

Kafiyue düzeni: abab, cdcd, eff, ghh,ı

Nazım birimi: bent

Nazım şekli: sone.

Kafiyeleri:

-lâciverdi- si             -si …….> redif    -i yarım kafiye

- ağaçlarına;           -a yarım kafiye

- bûy-i mest ü şehvî- si

- eyliyor imlâ...

- bâd-ı şûh u eflâtun       -un  tam kafiye  

-akşamın ipek nef-es-   i,    -es  tam kafiye       - i redif

- meşhûn

- hüsn-i mukteb- es-  i...

- şu’le-i mu talsamla

- bütün yoll-  ar      -ar tam kafiye

- böyle uz   - ar?

- midir zühale

- ahter-i elm- as   -as tam kafiye

- eyliyor onu ihs -as

- bu uzlette

Z, y,r s sesleri aliterasyon,    

E,a, sesleri asonans

SÖZ SANTLARI:

Esiyor akşamın ipek nefesi.   Kişileştirme ve benzetme.  Rüzgar ipek nefese benzetilmiş,  bir insan gibi düşünülmüş.

(Yollar) onu bulmak için mi böyle uzar?  Hüsn ü talil. Yolları sevgilisini bulmak için uzadığını söylüyor. Yol zaten uzayıp gider.

Gece saçlarına elmas (bir) yıldız takıp süsleniyor.  Kişileştirme. Gece süslenen bir güzele benzetilmiş.

•  Siz de bu sonuçlardan hareketle;

•  Fecriati Dönemine ait incelediğiniz ve sınıfa getirdiğiniz şiirleri, ahenk özellikleri bakımından Edebiyatı Cedîde şiirleriyle karşılaştırınız. Ulaştığınız sonuçları defterinize yazınız.

•  İncelediğiniz şiirleri, hazırlıkta okuduğunuz Merdiven şiiriyle "Öz Şiir Hareketi" çevresinde karşılaştırıp Ahmet Haşim'in, Tahsin Nâhid'in şiir anlayışından ayrılan yönlerini maddeler hâlinde tahtaya yazınız.

Şiirin biçim özellikleri incelendiğinde Fecr- Ati şiirinin şekil özelliklerine uyduğu görülmektedir.

Uzlette şiiri sone nazım şekli ile yazılmıştır Merdiven şiirinden şekil yönüyle ayrılır. Merdiven şiiri iki üçlük iki ikilik mısradan oluşmaktadır.  Kafiye düzeni bakımından farklılık gösterir.

Merdiven

Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden

Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak

Ve bir zaman bakacaksın semaya ağlayarak

Sular sarardı yüzün perde perde solmakta

Kızıl havaları seyret ki akşam olmakta

Eğilmiş arza kanar muttasıl kanar güller

Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller

Sular mı yandı neden tunca benziyor mermer

Bu bir lisan-ı hafidir ki ruha dolmakta

Kızıl havaları seyret ki akşam olmakta

4.    Bu özelliklerden yola çıkarak şiirin yapı özellikleri ile ahenk ve söyleyişbiçimi arasında bir ilişkiden söz edilip edilemeyeceğini tartışınız. Elde ettiğiniz sonuçları tahtaya yazınız.

Şiirin yapı özellikleri ile ahenk ve söyleyiş biçimi arasında bir ilgi vardır. Şiirde kullanılman ölçü ve ritmi oluşturan sesler şiirin yapısı ile uyum gösterir.

5.    Şiiri yorumlayınız ve yorumlarınızı arkadaşlarınızla paylaşınız. Ulaştığınız sonuçları defterinize yazınız.

Şiir Fecr-i Ati şiirinin hem biçim özelliklerini hem de anlam özelliklerini yansıtmaktadır. Tema bireyseldir. Anlam yönünden kapalı bir şiirdir. Düşünceler sembollerle anlatılmıştır. Akşam, gece, mehtap, sis, rüzgar.. gibi tabiat unsurları bolca kullanılmış bunlara farklı anlamlar yüklenmiştir.

2013 2014 11.sınıf Türk Edebiyatı YILDIRIM Cevapları Sayfa 144

 1. Aşağıdaki cümlelerin başına yargılar doğru ise "D", yanlışise "Y" yazınız.

testonline.blogcu.com(  D ) Fecriati şairleri daha çok serbest müstezat nazım şeklini kullanmışlar, giderek serbest nazma yönelmişlerdir.

( D  ) Fecriati Topluluğu, 1912'de Ahmet Haşim ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun topluluktan ayrılmasıyla dağılmıştır.

( Y  ) Fecriati şairleri, yalnızca parnasizmin etkisi altında şiir yazmışlardır.

 2. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun biçimde doldurunuz.

•  Fecriati Topluluğu sanat anlayışı.....sanat şahsi ve muhteremdir...... ilkesine dayanır.

•  Fecriati Topluluğu ...sembolizm......... akımının etkisiyle şiirde.....ahenge ..... ve müziğe önem vermiştir.

•Fecriati Topluluğu şiirde......aruz... ölçüsü kullanmıştır.

testonline.blogcu.com3. Aşağıdakilerden hangisi Fecriati şiirinin özelliklerinden biri değildir?

A)   Aruz ölçüsünün kullanılması

B)   Şiirde ahenge önem verilmesi

C)   Şiirde sade dilin kullanılması

D)   Gerçeğe uygun düşmeyen doğa betimlemelerinin yapılması

E)  Sembolizm, parnasizm ve empresyonizm akımlarından etkilenir.

2013 2014 11.sınıf Türk Edebiyatı YILDIRIM Cevapları Sayfa 145

4. "1909'da Fecriati Topluluğu'na katıldı. Bu topluluğun dağılmasından sonra şiirler yazmayı sürdürdü. Şiirlerinin hepsi de aruzla yazılmıştır. Aşk ve doğa temalarını işlediği, sembolizm akımı anlayışına uygun olarak yazdığı şiirlerinde, hayale ve müziğe önem verdi. Güçlü şiirleri yanında değişik konuları yoğun bir dille anlatan fıkraları da vardır."

testonline.blogcu.com

Burada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ahmet Haşim                           B) Cenap Şahabettin                 C) Süleyman Nazif

D) Faruk Nafiz Çamlıbel                E) Yahya Kemal Beyatlı

testonline.blogcu.com

(1989-ÖYS)

5. Fecriati ve Edebiyatı Cedîde dönemlerine ait sanatçıların şiir anlayışındaki benzer ve farklı yönleri söyleyiniz.

İki dönemde de aruz ölçüsü kullanılmıştır.
İki dönemde de sembolizmin etkisi görülür.
Sanatçılar genellikle karamsar bir ruh haline sahiptir.

Fecr-i Ati şiiri Servet-i Fünun edebiyatına göre serbest müstezatı daha da geliştirmiştir. Sanat şahsi ve muhteremdir görüşü ile Serveti Fünun şiir anlayışından ayrılır.